“Now our mission was to protect an Air Corps Radar and Radio station and this was the most important installation of it’s kind on the Western Front” citaat uit het dagboek Amerikaanse sergant Bob Fischer (Eyserbos oktober 1944)

Op deze plek stonden eind 1944 een geheime US-radio- en radarinstallatie gericht op nazi- Duitsland en die een cruciale rol hebben gespeeld bij de bevrijding van Europa.

Hoge strategische locatie pal tegenover grens met Duitsland

Hier op de top van de Eyserbosweg is rondom het uitzicht meer dan 50 km. Achter u in het noordoosten ziet u de top van de voormalige steenbergen van de mijnen van Zwartbergen (België) en kijkt u naar het zuiden dan ziet u de uitlopers van de Eifel, met midden aan de horizon de televisietoren van Aken. De oude keizerstad Aken ligt in een dal achter de centrale spitse heuvel voor u. Op 15 september 1944 werd dit bos – na felle gevechten met de Duitsers- door de Amerikanen veroverd en hermetisch afgesloten. Hier stopte in september 1944 het offensief vanwege de tegenoverliggende Siegfriedlinie. Bij deze kruising werd door de Amerikanen een geheime radar geplaatst die beschermd werd met kanonnen. Vanaf deze hoge strategische plek konden de Amerikaanse luchtmacht in de cruciale eindfase van de bevrijding van Duitsland met een destijds hypermoderne en geheime radarinstallatie meer dan 320 km diep in Nazi-Duitsland “kijken”. Dit radarsysteem bood een belangrijke steun aan de geallieerden in de opmars door Duitsland en de luchtoorlog met de Duitse Luftwaffe.

The Battle of Aachen en the Batlle of the Hürtgenwald

Aken was de eerste Duitse stad die de geallieerden veroverden, maar dat heeft zeer vele levens gekost. Met hevige geallieerde Amerikaanse bombardementen - geleid door de radar van het Eyserbos - vernietigden 38.000 bommen 80% van de huizen in Aken, maar de nazi’s in de stad gaven zich in oktober 1944 niet over. Vervolgens kostten felle huis-aan-huis gevechten (vergelijkbaar met Stalingrad) 3.000 Amerikanen en 4.200 Duisters het leven. Het Hürtgenwald, een bos gelegen vlak achter Aken (met een tweede verdedigingsring van de Siegfriedlinie) zou vervolgens een tweede bloedig slagveld (worden waar meer dan 57.000 Amerikanen en 15.000 Duitsers zouden worden gedood. De naam “the Meat Grinder” (de vleesmolen) voor deze slag is veelzeggend. Margraten liggen tegenwoordig 8.301 Amerikaanse soldaten befgraven. 

Het Hürtgenwald is in zuidelijke richting in de verte te zien achter de rij met Duitse windmolens. De windmolens volgen tegenwoordig nog steeds de grens met Nederland en geven zo ook mooi het verloop van de Siegfriedlinie aan. De lokale resten van de 640 kilometer lange Duitse verdedigingslinie met talloze bunkers, mitrailleursnesten en de bekende betonnen drakentanden zijn ter plekke nog steeds goed te zien. 

Radarpost

Vanaf september 1944 tot eind januari 1945 werden alle geallieerde bombardementen op de Duitse steden in en over het Ruhrgebied vanaf het Eyserbos begeleid (offensief). Ook konden met de radar aanvallen met vliegtuigen van de Duitse Luftwaffe al in een vroeg stadium worden opgemerkt en onschadelijk worden gemaakt (defensief). Ook gedurende het laatste wanhoopsoffensief van de Duitsers in december 1944, hier 100 km zuidelijker in de Ardennen (Battle of the Bulge), speelde de radarpost een beslissende rol o.a. bij de geallieerde bevoorrading uit de lucht in het belegerde Bastogne waar de Amerikanen gedurende de Kerst van 1944 volledig door de Duitsers omsingeld waren.

Foto: kanonnier en bewaker van de radarpost Bob Fischer (rechts onder). Zonder zijn dagboeken waren we nooit meer iets te weten gekomen over deze geheime radarinstallatie.

KENMERKEN RADAR EYSERBOS

Locatie: zuidwestrand Plateau van Ubachsberg, 193 meter boven NAP

Eenheid: Amerikaanse luchtmacht, namelijk 401 Signal Company US Airforce 

Radio: Radiozendmast die gebruikt werd voor de communicatie met de geallieerde vliegtuigen. Tegenwoordige zendmast is 110 meter hoog

Radar: Microwave Early Warning Radar type AN/CP51, een mobiele radarinstallatie die boven op een vrachtwagen was gemonteerd 

Aantal: vanaf januari 1944 werden er slechts zes exemplaren gebouwd, waarvan hier aan het Westfront in Europa er één in Luxemburg en één in Eys was opgesteld

Bereik: 322 kilometer

Bescherming: Ter verdediging van de radar stonden hier verspreid op het plateau vier Bofors luchtafweerkanonnen opgesteld. Per kanon 4 man bediening van de 556th AAA Brigade AW BN (Mbl). De kanonnen waren onderling geschakeld met een eerste computer. Bob Fischer bediende een van de kanonnen en schreef een dagboek over zijn belevenissen hier. 

Aanvallen door Luftwaffe: Door de dagboeken van Bob Fischer weten we dat de radarinstallatie herhaaldelijk is aangevallen door vliegtuigen van de Luftwaffe. Bij de laatste aanval op 1 januari 1945 werden door de Amerikanen twee Duitse vliegtuigen neergeschoten die voor u in het dal van Eys en omgeving zijn neergestort.