KliFi | Adriaan van Dis


Jákob Hemmelbahn (84 jaar en in 1956 naar Nederland gevlucht tijdens de Hongaarse opstand tegen Rusland)  schrijft in 2030 een boek over de grote overstroming die Nederland heeft getroffen. Nederland is een republiek met een ijdeltuit als president. De chaos is groot: er zijn veel huizen die in de uiterwaarden stonden, verwoest en er zijn veel doden gevallen in de lager gelegen gebieden, waar veel buitenlandse vluchtelingen woonden. De Nar ( is de president) relativeert echter alles in de media. Zijn gedrag doet denken aan Trump of Baudet. Hij regisseert van bovenaf  nepnieuws. Volgens hem zijn  niet de overstroming maar de vluchtelingen het probleem. 

Het huis van Jakob staat op een terp en zijn buurman Kees komt, na verwoesting van zijn huis, bij hem wonen. Soldaten brengen een aantal  vluchtelingen naar de terp.  De president grijpt zijn kans anderen  over de grens te zetten en worden in grijze bussen afgevoerd. 

Jákob zegt zijn hulp toe: hij is een systematicus en hij kan dus behulpzaam zijn bij het registreren van de vluchtelingen en  slachtoffers. De slachtoffers kunnen hun verhaal bij Jákob kwijt en hij wil over hun verhalen een boek schrijven (Klifi).. Kees heeft  door dat deze informatie gevaarlijk kan zijn voor de vluchtelingen. Hij waarschuwt Jákob om niet te veel informatie te verstrekken aan de overheids instanties.  Met die rede  schrapt hij  's nachts informatie uit de opgestelde lijsten. Een vorm van verzet.

Na de dood van zijn vrouw heeft hij sinds 1 jaar een relatie met een Albanese die hij na de overstromingen niet gezien heeft. Hij mist haar en hij appt haar, maar er komt nooit antwoord. 

Na de beëindiging van de bezetting van de terp door de soldaten wonen er nog  veel buitenlanders op de terp. De president doet alsof er niet aan de hand is en verspreid leugens en nepnieuws .

Boer Kees pikt het niet langer. Hij gaat naar de tv-studio's om landelijke aandacht te vragen voor de situatie waarin de mensen op de terp verkeren. Hij krijgt een kar vol medestanders, maar Hemmelbahn blijft achter op de terp. De tocht trekt medestanders en tegenstanders. Er is reuring in het land. Vlak bij de tv-studio werpt de Vaderlandse Garde  een barrière op. Kees heeft een geweer bij zich en schiet erop los. Maar wat er precies gebeurt, wordt later officieel ontkend: feiten worden verdraaid  en ooggetuigen onder druk gezet. Kees raakt ernstig gewond

Na een goed gesprek met zijn whiskyfles LAPHROAIG steekt Jákob een pistool bij zich en gaat op weg om de Nar te vermoorden. Maar hij gooit al snel het pistool in het water en keert terug naar zijn terp. Bij thuiskomst neemt hij  dodelijke vloeistof in en sterft een pijnloze dood.

 




ONZE ERVARINGEN MET DIT BOEK.

In het algemeen vonden wij het geen Adriaan van Dis boek. De stijl ( heldere taal, korte zinnen, beeldrijke passages  soms met  humor en sarcasme )is herkenbaar maar voor ons  het was moeilijk om te begrijpen wat van Dis (met dit boek) bedoelt .

We  vonden het een vreemd,chaotisch en  soms onprettig boek. Het is een heel ander boek dan we van hem gewend zijn. Het is een vernieuwende, experimentele  en sciencefictionachtige roman,  maar dit sprak de meeste van ons niet aan. We denken dat de  "woede" (ondertitel) voorkomt uit de huidige situatie: de arrogantie en leugenachtige  van politici (bijv. Baudet, Trump). Misschien is hij bang dat de huidige democratie zo kan omslaan in een dictatuur.  

In een interview heeft hij gezegd dat hij dit boek voor zichzelf heeft geschreven zonder rekening te houden met de lezer. . Onze  vraag was dan ook doet hij dat anders dan wel, is hij een broodschrijver?  Dat idee hebben we nooit gehad. In de verantwoording, achter in het boek, staat veel geraadpleegde literatuur.  Heeft hij dat voor dit boek verzameld of had hij dit nog op "de plank" liggen en er nu een boek van heeft gemaakt.

Er komen veel thema's  aan bod die, naar onze mening te weinig uitgewerkt worden. Jakobs vlucht uit Hongarije wordt in enkele zinnen beschreven omdat hij zich er weinig van herinnert (?) . Ook de dood van zijn vrouw en het aanschaffen van het vergif wordt nauwelijks uitgewerkt en roept bij ons vragen op.

Tot slot nog een opmerking over de typografie  van het boek. Op de eerste pagina van deel 1 word je gelijk vergast op een schaar (iets wat is weggeknipt), doorstrepingen , zwarte balken (verwijzing naar toeslag affaire?)  en tekst in rode letters. Van Dis gebruikt verschillende  lettertypes als hij het verhaal schrijft van Jakob, de apps aan zijn vriendin enz.. Daarmee krijgt het boek een extra laag. 

Ondanks dat we niet enthousiast waren over het boek hebben we er lang over gepraat.  Uiteindelijk werd het toch ervaren als  een bijzonder en apart boek.


Het volgende boek 

Shuggy Bain van Douglas Stuart