Een neurologe die een hersenbloeding krijgt.
In ‘Onverwacht Inzicht’ beschrijft Jill Bolte Taylor haar ervaring als ze een hersenbloeding krijgt in het linker deel van haar hersenen. Ze is op dat moment 37 jaar en werkt als professioneel neuroanatoom. Ze merkt dat er iets gebeurt in haar hersenen en observeert met enthousiasme en stijgende verwondering de effecten van de hersenbloeding, iets wat ze tot dan toe uitsluitend als wetenschapper ‘van buitenaf’ heeft kunnen onderzoeken. Ze merkt hoe haar functies één voor één uitvallen en hoe ze de meest normale dingen niet meer of slechts met de grootste moeite kan doen. Tenslotte lukt het haar om hulp te mobiliseren en ze wordt overgebracht naar een ziekenhuis, waar ze wordt onderzocht en geopereerd om een grote bloedprop uit haar linkerhersenhelft te verwijderen. Zoiets maken meer mensen mee. Alleen is niet iedereen neuroanatoom en kan niet iedereen daar zo’n inzicht gevend boek over schrijven.
In het eerste gedeelte van het boek beschrijft Bolte Taylor vrij precies hoe een hersenbloeding in z’n werk gaat en hoe dat in haar geval ging. Dan vertelt ze wat ze gedaan heeft om te revalideren, acht jaar lang, en de inspanning die daarvoor nodig was. Ook geeft ze uit eigen ervaring tips, over hoe om te gaan met iemand die een hersenbloeding of hersenbeschadiging heeft gekregen. Buitengewoon zinvol naar mijn idee.
Het ego in de linker hersenhelft
Wat dit boek zo verrassend maakt is het onverwachte inzicht dat haar ten deel viel bij dit hersenavontuur. Ze benoemt de linker hersenhelft als dát deel van de hersenen waar het ego geplaatst is. Daar worden alle vaardigheden aangestuurd, wordt het ‘ik’ gedefinieerd en wordt onderscheid gemaakt. Dat werd haar overduidelijk door de staat waarin ze terecht kwam net na de hersenbloeding en de dingen die omhoog kwamen tijdens haar jarenlange revalidatie.
Met het uitvallen van die linkerhersenhelft, op het moment van de hersenbloeding, raakte ze onder andere haar beoordelend en veroordelend vermogen kwijt. Ze ervoer op dat moment de eenheid en reikwijdte van het universum, en dat zij daar deel van uitmaakt en één mee is. ‘Mijn onverwachte inzicht is dat het bewustzijn van mijn rechterhersenhelft ten diepste een karakter heeft dat rechtstreeks in contact staat met mijn beleving van een diepe innerlijke vrede.’
Naarmate ze revalideert ontdekt Bolte Taylor ‘dat er enorme kloven zitten tussen wat ik weet en wat ik denk te weten. Ik heb gemerkt dat ik zeer op mijn hoede moet zijn voor het vermogen van mijn verhalenverteller om overal drama van te maken’.
Tijdens het herstel kwamen de oude ‘dossiers’ uit de linkerhersenhelft weer boven water, met daaraan gekoppeld de oude emotionele bagage en reactiepatronen. De neiging anderen of omstandigheden van buitenaf de ‘schuld’ te geven van eigen gevoelens dienden zich weer aan. Maar Bolte Taylor doorzag dat en, zegt ze, ‘realistisch genoeg om te weten dat niemand in staat was om me wat voor gevoel dan ook te bezorgen, met uitzondering van mezelf en mijn brein’. Er was niets van buitenaf, zo was haar volkomen helder geworden, dat haar van haar vrede kon beroven uit haar hart en haar geest. We kunnen niet controleren wat er in een leven gebeurt, wel hoe we de ervaring ondergaan.
Zo beschrijft Bolte Taylor dat ze tijdens haar revalidatieperiode op straat loopt met zwaaiende armen en met gewichten in haar handen. Ze ziet dat mensen haar aankijken met een blik alsof ze niet helemaal in orde is, maar, zegt Bolte ‘omdat ik mijn egocentrum in mijn linkerhersenhelft kwijt was geraakt, kon hun goed- of afkeuring me niets schelen’.
De rechter hersenhelft en innerlijke vrede
Voor Bolte Taylor is het overduidelijk dat haar rechterhersenhelft rechtstreeks toegang heeft tot een staat van diepe innerlijke vrede. En dat ze, nu ze die ervaring van vrede heeft mogen beleven, de eisen en karaktertrekken van de linkerhersenhelft niet meer acceptabel vindt, omdat die op geen enkele wijze recht doen aan wat we in wezen zijn. Ze weigert nog langer om in het spel van macht en hiërarchieën mee te doen nu ze ‘beter’ weet. Ze wil boven alles de verbinding met het universum niet verliezen door het te offeren aan oordelen.
Diepe innerlijke vrede is maar één gedachte van ons verwijderd, zegt Bolte Taylor. Voor velen lijkt de afstand tussen het denkende verstand en het meevoelende hart enorm, en toch is er maar een minuscule afstand te overbruggen. ‘De eerste stap op weg naar innerlijke vrede is de bereidheid om hier en nu aanwezig te zijn.
Als we meevoelend zijn, bezien we de omstandigheden van de ander met liefde in plaats van beoordelend.’ Het allerbelangrijkste om innerlijke vrede te vinden is ‘dat ons verlangen naar vrede sterker moet zijn dan de ketens die ons binden aan onze ellende, ons ego of onze behoefte om gelijk te krijgen. Een zin die me trof is: ‘Pijn ervaren is geen keuze, maar lijden is een cognitieve beslissing’. Dit onderscheid tussen pijn en lijden heb ik nog nooit zo mooi verwoord gezien. Ik ben me tot op het allerlaatst blijven verbazen hoe Bolte Taylor haar inzichten verwoord.
‘De eenvoudigste weg die ik heb leren kennen om mezelf nederig terug te brengen tot een toestand van vredevolle genade loopt via dankbaarheid. Als ik gewoon dankbaar ben, is het leven gewoon verrukkelijk.’ En dan te bedenken dat dit ook ons ten deel kan vallen, en we hoeven er niet eens een hersenbloeding voor te krijgen.
Ik hield een e-mail interview met Dr. Jill Bolte Taylor
‘Ik beleef mezelf als schoonheid, liefde en een verbazingwekkend brein. En als mensheid zijn we allemaal druppels in een grotere oceaan. Wij zijn een brug door de tijden heen, we zijn de levenskracht van het universum. Mijn levensdoel is anderen helpen zich ervan bewust te worden dat we schoonheid en liefde zijn; en dat we met ons verbazingwekkende brein de mogelijkheid hebben onze innerlijke vrede te vinden door daarvoor te kiezen. Wellicht is in deze wereld de levenstaak van allen, om schoonheid, liefde en vrede te zijn. Wat me inspireert? Alle leven. En dienstbaar zijn is het geschenk een leven te mogen leven en dit in te zetten ter vervulling van vrede. Wees het met elkaar eens of oneens - en houd desondanks van elkaar. Angst behoort niet langer tot mijn ervaring. En als anderen zich angstig of ongelukkig voelen, doen ze niets fout. Het betekent alleen dat ze - bewust of onbewust - hun ongelukkige bedrading volgen. Schuld is ook zo’n bedrading die we volgen. We kunnen ervoor kiezen dat wel of niet te doen. Vrede is slechts een gedachte van ons verwijderd.
Een Cursus In Wonderen ken ik en ik ben er een grote fan van. Dat dit zo is, komt onder andere door het werk van Marianne Williamson. Een cursus in wonderen resoneert volledig met mijn innerlijke overtuigingen. Met The Work of Byron Katie ben ik ook bekend. Ik ken haar persoonlijk en vind de manier waarop ze in 'Liefde Voor Wat Is' in de wereld staat, geweldig. Qua filosofie lijken we absoluut op elkaar. Ik kan alleen maar herhalen: vreugde ligt in het huidige moment!’
Els Thissen
Dr. Jill Bolte Taylor. Onverwacht inzicht; het persoonlijke verhaal van een neurologe over haar hersenbloeding. Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen, 3e druk december 2021. € 15,00
Kijk naar haar Ted Talk van 20 min over haar ervaring met die hersenbloeding in 1996, met Nederlandse ondertiteling en al meer dan 7 miljoen keer bekeken.
