In sommige streken zijn tradities heilig. Ze horen erbij als de lucht die je inademt. Vaak zijn het relicten van eeuwen her, omgeven met gebruiken en rituelen, waaraan niet getornd mag worden. Wie dat wél doet, begaat hoofdzondes tegen het cultureel erfgoed van de streek. Vaak spelen tradities hoofdrollen in de hele gemeenschap, vaak zijn ze vooral cultureel erfgoed van de kinderen. In alle gevallen met zorg doorgegeven aan volgende generaties en de volwassenen genieten mee met de kleintjes. Kijk naar het sinterklaasfeest, dat spannende spel rond die alleswetende eeuwenoude mysterieuze bisschop, waar je met angstig opengesperde ogen op zit te wachten op mamma’s schoot, op ’t randje van huilen, maar sint brengt cadeautjes en lekkere dingen en dat verzacht die opgewonden spanning. De kleintjes gaan helemaal in ’t spel op, de groten genieten aan de zijlijn. Voor het gevoel van die groten gebeurt al eeuwen precies ’t zelfde met die bisschop en z’n vrolijke knechten. Daar mag dus niets aan veranderen. Ik maak ’t nu één mensenleven mee en ik heb alleen bij dát feest al absoluut totale, revolutionaire veranderingen meegemaakt. Ik kende het met de rol van bestraffing en beloning in dat spel, met Piet als boeman, de roe als strafwerktuig, de verbanning in de zak richting Spanje als ultiem dreigement; het sint- en pietenspel als corrigerende pedagogie. Wie het spel op dit moment nog volgens DIE traditie zou spelen, loopt grif de kans aangeklaagd te worden wegens kindermishandeling. Tradities veranderen wel degelijk en fundamenteel en da’s, zoals in dit geval, maar gelukkig ook. Sommigen gaan daar, ijzerenheinig nog een tijd dwars vóór liggen en verdedigen ‘hun’ kinderfeest nog járen te vuur en te zwaard, desnoods met het gevolg dat het kinderfeestje totáál geen feestje meer is. Zelfs tot vechtpartijen bij sinterklaasintochten, en op de vuist gaan als anderen tradities anders beleven. Lang leve de traditie, wég feestje. Dankzij volwassenen, vóór of tegen verandering. Waar ’t karakter van de fantasiefiguren rond sinterklaas gewoon even wordt aangepast, spelen en genieten de kinderen, na zo’n U-bocht in de traditie, rustig dat spannende spel dóór. Sinterklaas is niet heilig, tradities óók niet. Integendeel: vaak is de verontwaardiging rond méé bewegen met de tijd eerder blindheid, zoniet schijnheiligheid; vaak is vasthouden aan traditie gewoon dom of erger. Voor wie nu witheet naar de pen grijpt voor een giftige reactie: het heeft héél lang geduurd voor mensen het omgekeerd ophangen van een levende gans in een mand, waar ze galopperend op een paard met de hand de kop af trokken tóch een beetje gek begonnen te vinden en we er een pop van papier mache van maakten. Voor velen einde traditie, want ‘toen was er niks meer aan’. Net als aan katknuppelen. Soms zijn tradities gewoon dom en ben ik blij dat ze stoppen in plaats dat ik ze mis. Zo zal ik straks niet huilen als schutterskoninginnen de vogel afschieten en de carnavalsprinses niet meer het liefje van de prins is, maar de scepter zwaait. Stom, hé? En ik ben vóór traditie.
Françoise