Vorige keer schreef ik dat vroeger verkiezingen niet écht voor opwinding zorgden. Dat kun je, een paar dagen vóór de Kamerverkiezingen 2025 niet echt meer volhouden. Ik had ’t vorige keer over de traditionele scheidslijnen als die tussen ‘De Rooien’ en ‘De Roomsen’. En af en toe, gemeten naar de huidige maatstaven ongevaarlijke, uitschieters als CD en de Boer’n-partij. Opwinding was er als jongetjes van de jonge socialisten in Maastricht Hi-ha-hondelul gingen roepen tijdens een speech van Hans Wiegel. Af en toe kwam er zoiets op het journaal of in de krant, maar daarna kabbelde het hele politieke circus weer rustig de formatie in. De dieprode verkiezingswijn van de rooien werd met sloten wijwater van de roomsen aangelengd en politiek Nederland hobbelde weer vrolijk door alsof er niks gebeurd was. Dát is de laatste jaren helemaal anders. Inplaats van de éénling Janmaat met z’n CD, in zijn tijd extreem rechts genoemd, is al dik 20 jaar een beweging aangeschoven die vele malen extremer rechts genoemd kan worden als Janmaat, wiens extreemste leuze was ‘Er zijn hier teveel buitenlanders’. Die beweging is weliswaar ook nog steeds een éénling, maar zijn aanhang groeide in die 20 jaar tot de grootste groepering bij de laatste verkiezing. Mede daardoor veranderde het hele politieke landschap drastisch. De verschillen tussen links en rechts werden steeds harder op mensen geplakt. In de mening van ‘het volk’ kon je, zomaar opeens verschoven zijn van gematigd links naar extremist. Dat was niet alleen een kwestie van naambordjes verwisselen; als ‘het volk’ je indeelde WAS dat zo. Vroeger sprak het volk alleen via het stemhokje. Op verkiezingsbijeenkomsten kwamen alleen gelijkgestemde freaks, die tóch al wisten waar ze op stemden. Nee: het volk bevindt zich nu op de Social Media, voor velen ‘het kloppend hart van de democratie’. Dat lijkt nog sympathiek, maar lees dat ‘kloppend’ als in-de-zin-van ‘elkaar op ’t gezicht kloppen’ en lees ‘hart’ als ‘hard’. X, het vroegere Twitter, Facebook, het is de verkiezingsbijeenkomst nieuwe stijl geworden, 24 uur per dag, onafgebroken. Wie er ooit een blik op heeft kunnen werpen, weet al na drie zinnen dat het geen bijeenkomst is, maar een inblik in een open riool waarin remmingsloos bagger en stront wordt gekiept. Het begint met belachelijk maken, dan volgt framen, daarna beschuldigt men elkaar om te eindigen met rechtstreekse bedreigingen. Men roept niet meer ‘Ik heb gelijk, dáár en dáárom’, maar ‘ze moeten die kankerflikkers van links kapot schieten en die Nazi-oetlul moeten ze vierendelen of naar een kamp sturen’. Tot zover de verkiezingskoorts van nu. En zo’n litanieën van vaak méér dan 1000 soortgelijke reacties eindigen dan soms met ‘Nederland moet weer van ons worden! We moeten onze beschaving terug!’ Bij dat eerste denk ik dan ‘De hemel verhoede dat Nederland van HUN wordt’ en bij dat tweede denk ik ‘Yes! We moeten onze beschaving terug’ maar, te oordelen naar die nieuwe Stem des Volks, heb ik daar een héél zwaar hoofd in.
En tóch wens ik jullie goede verkiezingen. Ik ben aardsoptimiste.
