Als mensen het over ‘De Toestand’ hebben, bedoelen ze tegenwoordig het ontwrichtende werk van dat minuscule bolletje met die rare paddenstoelentjes erop, die via onze aerosole geadem, het normale leven wereldwijd naar de ratsmodee heeft geholpen. Omdat je daar ziek van wordt. Ik word al heel lang ziek van de discussies daarover, dus daar ga ik ’t liever NIET over hebben. Parallel aan al dat gepalaver over covid loopt me echter een minstens zo choquerende rilling over de rug bij de constatering dat zaken, waar ik in vroeger tijd vast op koerste, opeens niet meer waar blijken. Sterker: opeens blijkt juist het tegendeel door tallozen vrolijk omarmd en normaal gevonden te worden. Ook dat is een wereldwijd verbreid verschijnsel. Liegen bijvoorbeeld. En dan heb ik het niet over het leugentje om bestwil, waarmee dit vergrijp vroeger wel eens door de vingers gezien werd; nee leugens met desastreuze gevolgen voor de wereld. De oorlog in Irak bijvoorbeeld, die tienduizenden doden kostte en het hele Midden-Oosten in brand zette, begon vanwege een bewuste leugen, iedereen wist het. De meerderheid van Amerika herkoos desondanks vrolijk de liegende president. De vorige president van dat land loog aantoonbaar aan de lopende band, iedereen wist het; hij werd op een haar na niet herkozen en z’n eigen partij heeft hem nog steeds niet van zijn troon gekieperd. In Engeland liegt een premier aan de lopende band over drukbezochte feestjes in zijn huis waarvan hij verrekte goed wist dat ze er waren, terwijl hij zijn burgers verbood om met meer dan twee mensen bij het afscheid van hun moeder te zijn. Ik zie Queen Elisabeth nog moederziel alleen vooraan in de kerk zitten bij de begrafenis van haar man, omdat die strenge regels er waren; de avond daarvoor was er feest in Downing street 10. Hij wist het, iedereen weet het. Hij roept sorry en ze laten hem zitten. In ons eigen land liegt de premier herhaaldelijk bewust over het in het ongeluk storten van talloze onschuldige burgers, iedereen wist het, hij werd herkozen. De kamer betrapt hem op volgende leugens en partijen zeggen nooit meer met hem samen te willen werken. Net die partijen vormen juist met hém de regering. Ik kan daar niet goed mee overweg. Dit soort grenzen waren voor mij het houvast. Je mag je vergissen, je mag een keer een scheve schaats rijden, maar liegen over doodzonden mag niet. Maar het gebeurt. Steeds meer, steeds vaker en er is makkelijk een meerderheid te vinden die dat accepteert of goedpraat. Wet en waarde blijken veel minder houvast te bieden dan ik altijd dacht. De mensen die pal moesten staan voor die waarden trekken zich er zelf niks van aan en ze krijgen applaus. Wij maken ons momenteel liever druk om van die onzichtbare bolletjes met die rare paddenstoelentjes erop. Want daar worden we ziek van. Maar intussen regeert de leugen en krijgt de waarheid een functie elders. Die ziekte zie je met het blote oog. En die variant blijkt wereldwijd minstens zo besmettelijk.
Françoise
